Ko je dužan da označi programski sadržaj koji se emituje?

Medij je dužan da označi program koji može štetiti razvoju dece. U slučaju emitovanja programa na televiziji, televizija je dužna da starosnim oznakama obavesti gledaoce da konkretan program nije namenjen određenom uzrastu.

Zašto je potrebno da mediji označavaju program?

Nije svaki programski sadržaj pogodan za decu. Program koji može štetno uticati na razvoj deteta potrebno je da nosi starosnu oznaku kako bi roditelji i staraoci dece mogli reagovati i sprečiti da dete bude izloženo za svoj uzrast neprikladnom medijskom sadržaju.

Ako program strane proizvodnje već nosi oznaku, može li medij samo preuzeti tu oznaku?

Oznake se ne mogu samo preuzimati jer pravila za označavanje nisu ista u različitim krajevima sveta. Označavanje programskog sadržaja u vezi je i sa vrednostima svakog društva. U Srbiji postoji Pravilnik o zaštiti prava maloletnika u oblasti pružanja medijskih usluga u kom se nalaze smernice za kategorizaciju programa. Mediji u Srbiji treba da se vode tom regulativom prilikom određivanja starosne oznake pojedinog programa.

Kojom regulativom je obuhvaćena zaštita dece od štetnih medijskih sadržaja?

Zakon o elektronskim medijima i Pravilnik o zaštiti prava maloletnika u oblasti pružanja medijskih usluga regulišu ovu oblast. Pravilnik, kao podzakonski akt, donosi Regulatorno telo za elektronske medije.

Koje oznake su propisane?

Mediji su dužni da označe programski sadržaj koji nije prikladan za osobe mlađe od 12, 16 ili 18 godina.

Oznaka 18+ označava pornografski sadržaj. Program sa ovom oznakom zabranjen je za emitovanje, osim na posebnim kanalima kojima se pristupa preko zaštitne šifre.

Kako izgledaju oznake?

12 godina 16 godina 18 godina

Postoji li grafičko rešenje koje medij može da preuzme i koristi za označavanje programa koji emituje?

Oznake preuzmite OVDE

Gde treba da se nalaze starosne oznake?

Na vidnom mestu, u gornjem delu ekrana i treba da zauzimaju 32. njegov deo.

Koliko vremenski treba da budu vidljive oznake?

Oznake treba da su prisutne sve vreme trajanja programa.

Osim vizuelne oznake ima li još nekog upozorenja za gledaoce kada sledi program koji može štetiti razvoju dece?

Mediji su dužni da pre početka označenog programa emituju i glasovno obaveštenje da se radi o medijskom sadržaju koji nije prikladan za određeni uzrast deteta.

12

zvučno obaveštenje „Program koji sledi nije prikladan za osobe mlađe od 12 godina“

16

zvučno obaveštenje „Program koji sledi nije prikladan za osobe mlađe od 16 godina“

18

zvučno obaveštenje „Program koji sledi nije prikladan za osobe mlađe od 18 godina“

Kada mogu da emitujem program koji označim sa 12?

Program koji je označen sa 12 može se emitovati van dečijeg programa. Može se emitovati samo u vreme kada se očekuje, imajući u vidu uobičajene aktivnosti (škola, raspust, radni ili neradni dan, radno vreme roditelja) da dete prati program uz roditelje ili staraoce.

Kada medij može da emituje program koji je označio sa 16?

Program koji je označen sa 16 može se emitovati samo od 22.00 do 06.00 sati.

Kada medij može da emituje program koji je označio sa 18?

Program koji je označen sa 18 može se emitovati samo od 23.00 do 06.00 sati.

Kada može da se emituje repriza ili najava programa koji nosi starosnu oznaku?

Najava ili repriza označenog programskog sadržaja emituje se isključivo u vreme koje je dopušteno za emitovanje samog programa i oznaku koju nosi. Na primer: repriza programa koji je označen sa 16 isključivo može biti emitovana od 22.00 do 06.00 sati. Najava programa koji nosi osnaku 16 isključivo može da se emituje u periodu od 22.00 do 06.00 sati.

Da li treba da označavam i programske sadržaje u Informativnom programu?

Mediji nisu dužni da starosnim oznakama obeležavaju informativni sadržaj, vesti i aktuelnosti. Ako u tom programu postoji sadržaj koji može štetiti razvoju deteta, publika se neposredno pre emitovanja o tome upozorava na pisani ili usmeni način.

Da li program koji po postojećoj kategorizaciji ne treba da nosi starosnu oznaku može da se emituje u bilo koje vreme?

Program koji nema oznaku bez zadrške mogu gledati svi i može biti emitovan u svako vreme.

Kojim kriterijumima treba da se medij rukovodi u označavanju programskog sadržaja?

Medij ocenjuje da li je potrebno označiti određeni program uzimajući u obzir njegov sadržaj i kontekst u kom se prikazuju potencijalno škodljivi sadržaji za decu.

Sadrži li program

Kada se vodi računa o kontekstu treba imati u vidu:

Obeležja programskog sadržaja nepodesnog za mlađe od 12 godina.

Obeležja programskog sadržaja nepodesnog za mlađe od 16 godina.

Obeležja programskog sadržaja nepodesnog za mlađe od 18 godina.

Da li i sadržaji domaće produkcije podležu označavanju?

Da. Svaki program koji medij emituje treba da bude kategorisan u skladu sa Pravilnikom.

Kojom starosnom oznakom je potrebno označiti rijaliti programe?

Rijaliti program označava se u skladu sa kriterijumima iz Pravilnika.

U Pravilniku stoji da se rijaliti program smatra nepodesnim za osobe mlađe od 16 godina, ako se u njemu prikazuje nepristojno ponašanje (bez agresije i uvreda) ili konzumiranje alkoholnih pića.

Rijaliti program se smatra nepodesnim za osobe mlađe od 18 godina, ako se u njemu prikazuje nasilje, nepristojno izražavanje preduzeto kao akt agresije, odnosno u cilju vređanja. Ukoliko se prikazuje pušenje, neumereno konzumiranje alkoholnih pića ili nago ljudsko telo.

U rijaliti programskom sadržaju ne mogu se prikazivati teško nasilje, seksualnost, zloupotreba opojnih droga, kao i ponašanje koje predstavlja govor mržnje ili kojim se vređa ljudsko dostojanstvo ili drugo ljudsko pravo.

Ako u toku rijaliti programa koji se emituje uživo dođe do prikazivanja nasilja ili nepristojnog ponašanja zarad vređanja, emiter je dužan da odmah prekine njegovo emitovanje, ako ne može na drugi način da izbegne prikazivanje takvog ponašanja (npr. isključenje tona, promena kadra i sl.).

Da li oznake treba navoditi i u teletekstu?

Da. Označeni programski sadržaj medij je dužan da naznači i u najavi na teletekstu. Pored najave treba da stoji starosna oznaka.

Da li deca mogu da učestvuju u svim programima?

Dete koje nije napunilo 14 godina ne može učestvovati u programu koji se uživo emituje nakon 22 sata. Ne može da učestvuje ni u programu koji sadrži rekonstrukciju zločina, nasilja ili dramatičnog tragičnog događaja.

Kako proveriti da li program treba označavati i koja je odgovarajuća oznaka?

Ukoliko imate dilemu o označavanju konkretnog programa možete se obratiti Regulatornom telu za elektronske medije koje je dužno da u roku od 15 dana da mišljenje. Medij treba da podnese Zahtev za davanje mišljenja o usklađenosti programskog sadržaja sa pravilima o zaštiti maloletnika. U Zahtevu treba navesti: razlog zbog kog se podnosi zahtev, naziv programskog sadržaja, žanr, jezik programskog sadržaja, proizvođača, godinu proizvodnje i državu porekla i dostaviti snimak navedenog programskog sadržaja.